Türk kültürünün en esaslı geleneklerinden biri olan yağlı güreşte, pehlivanların er meydanına çıkmadan evvel gerçekleştirdiği peşrev, sırf bir ısınma değil, birebir vakitte ahlaki, manevi ve sembolik manalar taşıyan bir şov olarak da öne çıkıyor.
Edirne’de her yıl Sarayiçi Er Meydanı’nda gerçekleştirilen Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri’nde, çayıra çıkan pehlivanlar güreşe başlamadan evvel peşrev sergiliyor.
“Peşrev” sözü, “önde gelen”, “önce yapılan” manasına gelirken, güreşin sadece fizikî bir karşılaşma değil, bir bedeller bütünlüğü olduğuna işaret ediyor.
Pehlivanlar, karşılaşmaya başlamadan evvel rakipleriyle kol bağlayarak dua ediyor. Bu hareket, kardeşlik, centilmenlik ve tevazu üzere kıymetleri simgeliyor.
Her adımın bir manası var
Peşrevde yapılan üç geri adım, “hak, adalet, aşk” karşısında boyun eğmeyi, akabinde gelen üç ileri adım ise, “şehitlik, hakkın isteği ve insanların duası” için çabayı simgeliyor.
Diz çöküp temenna eden pehlivan, elini üç kere toprağa, dudağına ve alnına götürerek tevazu gösteriyor. Bu hareket, “Güç süreksiz, topraktan geldik, toprağa döneceğiz” fikrini yansıtıyor.
Pehlivanlar, peşrev sırasında tabiattan esinlenen figürlerle rakiplerine gözdağı verirken, seyircilere de görsel bir şölen sunuyor. At üzere sıçrayan, kartal üzere kollarını açan, kurt üzere rakibine yaklaşan pehlivan, bedenini yay üzere gerip akabinde ok misali çayıra atılıyor.
Güreşe başlamadan evvel yapılan müsabakalarda rakipler birbirlerinin paçalarına ve enselerine dokunarak, “Sana hile yapmayacağım, bu gayret mertçe geçecek.” bildirisi veriyor.
Çayırda peşrev sırasında rakiple her müsabaka farklı manalar taşıyor. Helallik almak, yağın doğruluğunu denetim etmek ve centilmenlik vurgusu bu manaların başında geliyor.
Son Peşrevci: Şaban Yılmaz
Er meydanlarında peşrevleriyle iz bırakan Manisalı Arap Mustafa Yıldız, Çanakkaleli Mustafa Seçilir, Toros Kaplanı Cengiz Elbeye üzere isimler hala güreş severlerin hafızasında yer alıyor.
Yakın devirde ise, yaş haddi nedeniyle artık Kırkpınar’da güreşemeyen Şaban Yılmaz, peşrevleriyle tribünleri coşturan isimlerden biri olarak anılıyor.
Kartal peşrevi ile tüm seyirciden alkış ve davet alan Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, peşrevin, güreşin yarısı olduğunu söyledi.
Güreşin olmazsa olmazı olan peşrevin, seyirciye vefa göstermenin yanı sıra birçok maneviyatı da içerdiğini söz eden Yılmaz, şöyle konuştu:
“Güreşe 12 yaşımda başladım. Bir arkadaşım 17-18 yaşlarındayken ‘boyun posun yerinde, peşreve çalışsan hoş peşrev çekersin’ dedi. Tavsiyesine kulak verdim. Her güreşte elimden gelenin en düzgününü yapmaya uğraş ettim. Seyirci beni bağrına basar, tezahürat ederdi. Ben de peşrevimle onlara vefamı gösterirdim. Sakatlandığımda, hatta aşil tendonum ziyan gördüğünde bile, kartal peşrevimden vazgeçmedim.”
Yılmaz, son devirde içten gelen bir peşrev sergileyen pehlivanların yok denecek kadar azaldığını vurguladı.
Güreş seyircisi güreşin pek çok manasının sergilendiği peşreviyle kendisini de coşturacak en uygun peşrevcileri bekliyor.
About The Author
More Stories
Kapaklı’da Tek Katlı Meskende Yangın: Meskenin Kullanılamaz Hale Gelmesi
664. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri Başladı
Pehlivanlar, Kırkpınar İçin Cuma Namazında Bir Ortaya Geldi